WCAG a e-commerce — przygotowanie sklepu internetowego do wymogów dostępności cyfrowej

28 czerwca 2025 r. to dzień, gdy w życie wejdzie Polski Akt o Dostępności. Ustawa ma na celu wdrożenie w polskim prawodawstwie Europejskiego Aktu o Dostępności. W przeciwieństwie do nich WCAG nie jest aktem prawnym, lecz zbiorem wytycznych. Czemu więc jest taki ważny? Czemu e-commerce musi dostosować się do tych wymogów? I czy te wymogi dotyczą każdego e-sklepu? Wyjaśniamy poniżej.

PAD, EEA, WCAG. Różne dokumenty, jeden mianownik — dostępność

Wyobraź sobie, że chcesz kupić t-shirt. Wchodzisz na stronę sklepu internetowego, a tam opisy produktów są niewidoczne, przyciski nieopisane, zdjęcia nie mają alternatywnych opisów, a nawigacja działa tylko przy użyciu myszy. Jeśli jesteś osobą niewidomą lub korzystasz wyłącznie z klawiatury i „odbijesz się” od kilku stron pełnych takich barier, możesz poczuć się wykluczonym. A przecież mówimy o problemie, który dotyczy ogromnej grupy — wg danych GUS, w 2023 roku w Polsce żyły ponad 4 miliony osób z niepełnosprawnościami . Dla wielu z nich dostępność cyfrowa to nie komfort, lecz warunek udziału w życiu społecznym i gospodarczym, także w robieniu codziennych zakupów.

Przeciwdziałać temu ma Europejski Akt o Dostępności (EEA), dyrektywa Unii Europejskiej która by obowiązywać w Polsce, potrzebowała implementacji na poziomie krajowym — stąd Polski Akt o Dostępności (PAD). Formalnie rzecz biorąc PAD to ustawa z dnia 26 kwietnia 2024 r. o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze (Dz.U. z 2024 r. poz. 731). Zacznie ona obowiązywać 28 czerwca 2025 r., nakładając obowiązek zapewnienia dostępności cyfrowej m.in. na sklepy internetowe.

Próżno w PAD szukać konkretnych rozwiązań technicznych. Jest tam jednak mowa o postrzegalności, funkcjonalności, zrozumiałości i kompatybilności. Są to odwołania do kolejnego dokumentu — WCAG, czyli Web Content Accessibility Guidelines — zestawu międzynarodowych wytycznych. To właśnie WCAG 2.1 na poziomie AA zawiera zbiór standardów, według których ma być oceniana dostępność cyfrowa stron internetowych i aplikacji mobilnych.

Wymogi dostępności cyfrowej. Kto musi je spełnić?

W PAD czytamy, że „przepisów ustawy nie stosuje się do usług oferowanych lub świadczonych przez mikroprzedsiębiorców”. Nie muszą więc wdrażać jej firmy zatrudniające mniej niż 10 pracowników i osiągające roczny obrót poniżej 2 mln euro. Nie muszą, ale oczywiście mogą i powinny to robić dla poprawy doświadczeń wszystkich konsumentów, a także dla dotarcia do większej ilości klientów.

Inaczej sprawa wygląda z firmami, które nie są mikroprzedsiębiorstwami i które oferują usługi wymienione w PAD. Są to:

• audiowizualne usługi medialne (np. platformy streamingowe),
• usługi łączności elektronicznej (telefonicznej, internetowej, w tym łączności alarmowej),
• usługi informacji cyfrowej w transporcie pasażerskim (np. lotniczym, autobusowym, kolejowym i wodnym — dotyczy to m.in. usług elektronicznych systemów sprzedaży biletów czy dostarczania informacji związanych z tymi usługami),
• usługi w zakresie bankowości detalicznej,
• usługi rozpowszechniania książek elektronicznych,
• e-commerce.

W ustawie podkreślono, że zapewnianie spełniania wymagań dostępności jest obowiązkiem usługodawców. Jeśli usługodawca (przykładowo właściciel sklepu internetowego) nie wywiąże się z tego obowiązku, podlega karze pieniężnej. A ta będzie ustalana na podstawie przeciętnego wynagrodzenia i obrotu przedsiębiorcy, nie może jednak przekroczyć ani 10-krotności przeciętnego wynagrodzenia, ani 10% obrotu firmy za poprzedni rok.

Główne założenia WCAG

Fundamentem dostępności cyfrowej są cztery zasady WCAG, znane pod akronimem POUR:

• postrzegalność (Perceivable) — przedstawiaj użytkownikom informacje i komponenty interfejsu w sposób dostrzegalny dla ich zmysłów,
• funkcjonalność (Operable) — zapewnij dostępność wszystkich funkcjonalności za pomocą klawiatury,
• zrozumiałość (Understandable) — zadbaj o to, aby informacje i obsługa interfejsu były zrozumiałe,
• solidność/kompatybilność (Robust) — twórz treści solidnie, aby mogły być skutecznie interpretowane przez różne programy użytkownika, w tym technologie wspomagające .

Jak przygotować sklep internetowy do wymogów dostępności cyfrowej?

W dokumencie WCAG bardzo dokładnie rozpisano kryteria, jakie musi spełniać strona internetowa, aby była uznana za dostępną cyfrowo — łącznie to kilkadziesiąt punktów podzielonych na trzy poziomy. Dla e-commerce najważniejszy jest poziom AA, wskazany w PAD jako obowiązkowy. Obejmuje on zarówno kwestie wizualne (np. odpowiedni kontrast tekstu względem tła), jak i funkcjonalne (np. możliwość nawigacji klawiaturą, opisy alternatywne dla zdjęć czy komunikaty o błędach w formularzach).

Audyt sklepu internetowego w kontekście tychże wytycznych najlepiej zlecić specjalistom. Firmy zajmujące się tym zwykle opracowują też plany wdrażania zmian. Zwykle wymagają one zaangażowania zespołu deweloperskiego, projektantów UX/UI oraz osób odpowiedzialnych za treści (copywriterów, content managerów, specjalistów SEO).

Dostosowanie sklepu może obejmować:

• przebudowę nawigacji, by można było obsługiwać ją wyłącznie klawiaturą,
• zmianę szaty graficznej na bardziej kontrastującą (brązowe litery na czarnym tle absolutnie nie spełniają kryteriów dostępności),
• dodanie opisów alternatywnych do zdjęć produktów a także napisów do treści audio i audiodeskrypcji do nagrań wideo,
• treści mają być czytelne i funkcjonalne zarówno w orientacji pionowej, jak i poziomej,
• teksty powinny być podzielone na nagłówki i etykiety opisujące ich temat lub cel treści,
• w przypadku stron internetowych, które powodują zobowiązania prawne, albo na których użytkownik przeprowadza transakcje finansowe, należy zapewnić możliwość zapobiegania błędom czyli umożliwić odwracalność wprowadzania danych, dać użytkownikowi możliwość wprowadzenia poprawek oraz wprowadzić mechanizm sprawdzania, potwierdzania oraz korekty informacji przed jej ostatecznym wysłaniem.

WCAG a e-commerce. Podsumowanie

Zwiększenie dostępności dla osób z niepełnosprawnościami od 28 czerwca 2025 r. stanie się obowiązkiem dla wielu firm działających w Polsce, w tym właścicieli sklepów internetowych. Choć sam WCAG nie jest aktem prawnym, to właśnie jego zasady — postrzegalność, funkcjonalność, zrozumiałość i solidność — zostały wskazane w Polskim Akcie o Dostępności jako punkt odniesienia dla oceny zgodności stron z przepisami.

Instytucje kontrolne (PFRON lub organ nadzoru rynku) mogą sprawdzać, czy przedsiębiorcy przeprowadzili ocenę zgodności produktu lub usługi z wymaganiami dostępności. Za niewywiązanie się z tego obowiązku grożą nawet kary finansowe.